Na tropie zwierząt
Zimą wybierając się na spacer do lasu na świeżym śniegu mamy szansę wytropić jakieś ciekawe zwierzęta. Część z nich zapadła w sen zimowy, ale większość zwierzyny stara się przetrwać ten trudny okres.
Spacerując po lesie mamy szansę znaleźć m. in. tropy, czyli odciski kończyn zwierząt. Do największych zaliczamy tropy przedstawicieli rodziny jeleniowatych, zwłaszcza łosia i jelenia. Są to odciski dwóch palców, u łosia długości od 17-18 cm, natomiast u jelenia od 6 do 9 cm. Dzięki szeroko rozsuwalnym racicom łoś nie zapada się chodząc po bagnach czy w głębokim śniegu. Jest powolnym zwierzęciem, galopuje tylko w obliczu zagrożenia życia. Jeleń natomiast porusza się idąc, truchtając lub wolno biegnąc (wtedy odcisk kończyn tylnych przydeptuje przednie).
W lesie najczęściej spotykane są tropy dzików i saren. Trop dzika ma dł. 4-8 cm. i łatwo go rozpoznać po odciśniętych półksiężycowatych raciczkach rozchylających się na zewnątrz. Nieco mniejsze tropy pozostawia sarna (dł. 4-4,5 cm.). Odcisk tylniej kończyny jest zwykle mniejszy od przedniej. Tropy sarny najłatwiej odnaleźć w miejscach, gdzie las sąsiaduje z polami uprawnymi. Sarna w trakcie ucieczki wykonuje kilku metrowe susy, pozostawiając tropy z szeroko rozstawionymi racicami i odbitymi raciczkami.
W trakcie wędrówki możemy również zauważyć tropy drapieżników tj. wilka, lisa oraz psa. Są one bardzo podobne i różnią się wielkością i układem opuszek .
Na łąkach i polach uprawnych łatwo znajdziemy tropy zająca szaraka. Porusza się on skokami i pozostawia charakterystyczny układ tropów zwany czwórkowym. Oznacza to, że każda grupa tropów składa się z czterech oddzielnych odcisków. Łatwo jest rozpoznać tropy zająca ze względu na zróżnicowanie wielkości przednich i tylnych łap. Tylna kończyna jest znacznie dłuższa i silniejsza od przedniej. W trakcie skoków zając wyrzuca tylne łapy przed przednie i dlatego większe odciski znajdują się przodu.
Ciekawe tropy pozostawiają również zimujące ptaki. W ogrodach w pobliżu karmnika możemy zaobserwować tropy odwiedzających go ptaków, takich jak wróble, sikory czy drozdy. Są to tropy symetryczne, składające się z odcisków czterech palców. Trzy palce wysunięte są do przodu, natomiast czwarty jest skierowany do tyłu. Odmienny układ mają tropy ptaków wodnych np. łabędzi czy kaczek. W odcisku wyraźnie odznacza się błona pławna miedzy palcami. Tropy są asymetryczne, trzy lub czteropalcowe, z czego pierwszy palec jest mocno zredukowany a drugi i czarty widocznie zakrzywiony.
Oprócz tropów na śniegu możemy znaleźć inne ślady bytności zwierząt. Najczęściej są to ślady żerowania, czyli miejsca, w którym zwierzę poszukiwało pożywienia. W lesie najłatwiej odnaleźć będzie ślady żerowania dzików, które nazywamy buchtowiskiem. Jest to zryta ziemia, w której spod śniegu dzik poszukuje kłączy i bulw roślin, żołędzi, orzeszków bukowych oraz grzybów czy bezkręgowców. Wzdłuż rzek często spotkać można żerowiska bobrów, czyli zgryzione drzewa, na których widoczne są ślady siekaczy tych gryzoni.
Innym śladem żerowania są pióra ptaków. Odnalezienie pojedynczego pióra świadczy o tym, że ptak je zgubił w sposób naturalny wymieniając je na nowe . Natomiast odszukanie w jednym miejscu wielu piór jednego gatunku informuje, że stanowił on pokarm dla drapieżnika. Pióra na których widoczne są ślady żucia, śliny i krwi świadczą, że ptaka zaatakował drapieżny ssak. Ptaki drapieżne natomiast wyrywają pióra pojedynczo, dlatego końcówki są czyste i nie zmiażdżone.
W trakcie wędrówek po lesie chcąc zaobserwować dzikie zwierzęta, bądź znaleźć ich ślady czy tropy powinniśmy mieć oczy i uszy otwarte. Zachowajmy więc ciszę, by nie niepokoić zwierząt, być może uda nam się wytropić, a nawet sfotografować interesujący nas gatunek.
Bibiografia:
Brown R., Ferguson J., Lawrence M., Lees D., Tropy i ślady ptaków, MUZA SA, Warszawa, 2006, ISBN 83-7319-860-1.
Romanowski J., Śladami zwierząt, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa, 1990, ISBN 83-03-02961-4
Popko-Tomasiewicz K., Stefanik M., Poradnik Młodego Tropiciela, Gorczański Park Narodowy
